شاید برای شما جالب باشد که اشکورات و ریاب در یک قرن پیش در چه وضعیتی قرار داشت؟ زندگی اجتماعی مردم، اقتصاد مردم، منش و روش پدران ما در قرن پیش چگونه بوده است؟
پاسخ به تمامی سوالات بالا کاری سخت و نیاز به تحقیق و کوشش قراوان دارد. یکی از کتابهای با ارزش برای مطالعه گذشته گیلان و اشکورات کتاب ولایات دارالمرزایران گیلان نوشته رابینو است در این کتاب به مالیات روستاها و شهرهای گیلان اشاره شده است و براساس همین مالیات به صورت تقریبی می توان قدرت مالی و اقتصادی یک روستا و آبادی را حدس زد. در این فرصت با توجه به مالیات روستای ریاب به صورت تقریبی وضعیت افتصادی ریاب بررسی می شود
در این کتاب مالیات روستای ریاب 103 قران ذکر شده است
برای درک واقعی از اقتصاد بومی در تقریبا 120 سال پیش ریاب باید ابتدا واحد پولی و ارزش خرید آن را بررسی و با در کنار هم گذاشتن این موارد به وضعیت اقتصادی مردم برسیم
🏛 واحد پول ایران در ۱۹۰۳ (دوران مظفرالدین شاه قاجار)
واحد رسمی پول ایران در آن زمان قران (qerān / qirān) بود.
هر ۱۰ قران = ۱ تومان (تومان بیشتر یک واحد حسابداری بود و سکه رایج کم‌تری داشت).
هر قران = ۲۰ شاهی.
هر شاهی = ۵۰ دینار.
💰 سکه‌های رایج آن زمان
در اوایل قرن بیستم (عهد مظفرالدین‌شاه) سکه‌ها عمدتاً نقره و مسی بودند:
سکه‌های نقره:
۱ قران
۲ قران
۵ قران
۱۰ قران (برابر یک تومان)
سکه‌های مسی (پول خرد):
شاهی (معادل ۱/۲۰ قران)
نیم شاهی
دینار
سکه‌های طلای محدود (برای مبادلات بزرگ):
اشرفی یا لیره (که ارزش بالایی داشت، معادل چند تومان).
📜 نکته‌های مهم درباره پول ایران در ۱۹۰3
هنوز اسکناس به‌صورت گسترده رواج نیافته بود. نخستین اسکناس‌ها را بانک شاهنشاهی ایران (Imperial Bank of Persia) از ۱۸۹۰ به بعد چاپ می‌کرد، ولی در سال ۱۹۰۳ هنوز بیشتر معاملات با سکه انجام می‌شد.
واحد تومان در عرف مردم برای حساب‌وکتاب‌های بزرگ‌تر استفاده می‌شد (مثل اجاره ملک یا معاملات عمده).
ارزش پول ایران به‌شدت تحت تأثیر نقره بود؛ چون قران یک سکه نقره محسوب می‌شد. با افت قیمت جهانی نقره، ارزش خارجی قران نسبت به پوند و روبل کاهش می‌یافت.
برای نمونه: در حوالی ۱۹۰۰ هر ۱ پوند انگلیس ≈ ۵ تومان (۵۰ قران) بود.
📌 خلاصه ساختار پولی ایران در ۱۹۰۳
۱ تومان = ۱۰ قران
۱ قران = ۲۰ شاهی
۱ شاهی = ۵۰ دینار
قدرت خرید قران
🔹 بر اساس اسناد تاریخی دوره قاجار (گزارش‌های مالی، سفرنامه‌ها و تحقیقات پژوهشگران تاریخ اقتصادی ایران):
نمونه‌ای از قیمت‌ها در اوایل قرن بیستم (حدود ۱۹۰۰–۱۹۱۰):
قیمت یک من تبریز (۳ کیلوگرم) برنج: حدود ۱ تا ۲ قران
قیمت یک من گندم: حدود ۰٫۵ تا ۱ قران
قیمت یک کیلو گوشت گوسفندی: حدود ۰٫۵ قران (۵ شاهی)
کرایه یک اسبه (اسب بارکش یا سواری) برای یک روز: حدود ۲ تا ۳ قران
دستمزد یک کارگر ساده روزمزد: حدود ۱ قران در روز
اجاره یک اتاق ساده در تهران یا رشت: حدود ۵ تا ۱۰ قران در ماه
حالا با ۱۰۳ قران در سال ۱۹۰3 می‌شد:
حدود ۳۰۰ کیلو برنج مرغوب خرید.
یا حدود ۲۰۰ کیلو گوشت.
یا دستمزد بیش از سه ماه کار یک کارگر ساده را پرداخت کرد.
یا اجاره یک خانه کوچک در شهر برای نزدیک به یک سال را پوشش داد.
یا حتی یک اسب بارکش یا الاغ خرید (بسته به سن و سلامت حیوان).
📌 پس ۱۰۳ قران در آن دوره معادل یک ثروت متوسط رو به بالا بود؛ نه در حد سرمایه بزرگ زمین‌داران، اما کاملاً کافی برای گذران زندگی چندماهه یک خانواده یا خرید یک دارایی کوچک (مثل حیوان بارکش).
جدول تطبیقی قدرت خرید قرآن
جدول تطبیقی که نشان می‌دهد ۱۰۳ قران در سال ۱۹۰۳ میلادی (۱۲۸۲ خورشیدی / ۱۳۲۱ قمری) تقریباً چه قدرت خریدی داشته است.
جدول مقایسه خریدها با ۱۰۳ قران در سال ۱۹۰۳
| کالا / خدمت | قیمت تقریبی (قران) | با ۱۰۳ قران چه مقدار می‌شد خرید؟ |
|---|---|---|
| برنج (هر ۳ کیلو ≈ ۱٫۵ قران) | ۱٫۵ قران | حدود ۲۰۰ کیلو برنج |
| گندم (هر ۳ کیلو ≈ ۰٫۷ قران) | ۰٫۷ قران | حدود ۴۴۰ کیلو گندم |
| گوشت گوسفندی (۱ کیلو ≈ ۰٫۵ قران) | ۰٫۵ قران | حدود ۲۰۰ کیلو گوشت |
| دستمزد کارگر روزمزد | ۱ قران در روز | ۱۰۳ روز کار (بیش از ۳ ماه) |
| کرایه یک اسب برای یک روز | ۲ قران | حدود ۵۰ روز کرایه اسب |
| اجاره یک اتاق ساده | ۵–۱۰ قران در ماه | اجاره ۱۰–۲۰ ماه اتاق |
| خرید یک الاغ یا اسب بارکش | ۸۰–۱۰۰ قران | یک حیوان بارکش کامل |
| پوشاک ساده (قبای مردانه) | ۱۰–۱۵ قران | حدود ۷ تا ۱۰ قبا |
پس می‌بینیم که ۱۰۳ قران در آن زمان برابر بود با چندین ماه هزینه زندگی یک خانواده یا حتی معادل خرید یک دارایی ارزشمند مثل اسب یا الاغ بارکش.
9 thoughts on “ریاب در یک قرن پیش”
درود
مطلب بسیار مفیدی بود.
در دوران قدیم ، کل روستاها و تمام خانواده ها و تقریبا در تمام زمینه ها تولیدگر بودند.
الان شاید در بخش بخش تولید و تقریبا در تمام زمینه های دیگر مصرف کننده صرف هستند.
از نظر مقایسه با تبادل اجناس بخصوص برنج،نمک و…. استنباط اینجانب این است که حتی در دوره قاجار صرف نظر از اواخر آن دوره که با جنگ جهانی، وبا،سیفیلیس،سوزاک،سالک و… همراه بود باز هم وضعیت ثبات کشور بهتر از الان بود.
برای همین مردم آن دوره ،وضعیت(تناسب) بهتری و یا ثروتمندتر بودند.
اما در کل مطلب بسیار عالی بود.👌🌻🌷🙏
سلام آقای احمد نیا تشکر فراوان بخاطر جمع آوری اطلاعات خوب شما در مورد زادگاهمون.👏👏
وای یک سؤال هنوز تو ذهنم هست
تا جای که من شنیدم ریاب قبلا در کهنه سرای کنونی بوده
که بعدا بخاطر نزدیک شدن به چشمه و رودخانه اهالی نقل مکان کرده و در روستای کنونی سکونت پیدا کردن ولس نمیدونم مربوط یه چند سال قبل بود؟
سپاس
مطلب بالا مربوط به ۱۲۰سال قبل است
پدران ما در حال حاضر بالای ۷۰سال دارند و باید از پدربزرگانشان در مورد ۱۲۰سال قبل، از محل سکونت خودشان مواردی را شنیده باشند برابر اطلاع بنده، حداقل در ۲۰۰سال اخیر ریاب همین جا بوده و به نظرم کنسره یا کهنه سرا مربوط به ۱۰۰۰سال قبل و شاید بیشتر باشه.
نیاز به تحقیق داره
خاطرات مادربزرگ و پدربزرگ ها مسن یک کنج است دوستان لطف آنها را یاداشت و در سایت منتشر کنند تا برای آیندگان یادگاری بماند
ممنون از ثبت و پخش این اطلاعات
سپاس
منتظر ارسال مطالب, عکس و یاداشت شما در سایت ریاب هستیم
بسیار عالی
خسته نباشید به شما بابت نشر مطالب مفید.
سپاس
منتظر ارسال مطالب عکس و یاداشت شما در سایت ریاب هستیم
سپاس از اطلاعات جامع و کامل از زادگاهمان
خیلی برام جذاب بود 🙏✨🤍
سپاس
منتظر ارسال مطالب عکس و یاداشت شما در سایت ریاب هستیم